Bỏ giấy phép xây dựng ngay được không?
Viện Kinh tế tài nguyên và môi trường đề xuất thay thế thủ tục xin giấy phép xây dựng bằng hình thức đăng ký xây dựng từ ngày 1/7. Theo các chuyên gia và doanh nghiệp, việc này hoàn toàn có thể thực hiện được ngay.
Thay vì cấp phép, chuyển qua hướng dẫn
Cơ sở đưa ra đề xuất trên, theo TS Phạm Viết Thuận, Viện trưởng Viện Kinh tế tài nguyên và môi trường, là hiện nay trên địa bàn TP.HCM, các quận huyện đang căn cứ vào phụ lục 18 của Quyết định 56/2021 về quy chế quản lý kiến trúc TP.HCM có hiệu lực từ ngày 7/1/2022. Trong quy chế này đã quy định khá rõ về mật độ xây dựng, tầng cao, khoảng lùi trước và sau, độ vươn ban công…
Đây là căn cứ để UBND các quận, huyện cấp phép xây dựng cho nhà ở riêng lẻ của người dân. Tuy nhiên, từ ngày 1/7 tới đây sẽ không còn UBND cấp huyện và các chức năng, nhiệm vụ sẽ chuyển về cấp xã. Do vậy, cần thay thế thủ tục xin giấy phép xây dựng bằng hình thức đăng ký xây dựng. Việc đăng ký sẽ bắt đầu thực hiện từ ngày 1/7, căn cứ theo lộ giới hẻm và các quy định kiến trúc được nêu trong quy chế quản lý kiến trúc của TP. Trình tự thủ tục, mẫu đăng ký do UBND phường xã thống nhất ban hành, đảm bảo nhanh gọn, đủ thông tin nhằm phục vụ quá trình giám sát và hoàn công công trình cho người dân theo quy định. Trường hợp người dân cố tình sai phạm so với đăng ký xây dựng thì xử lý theo pháp luật hiện hành về vi phạm trong lĩnh vực xây dựng.
“Bỏ cấp phép xây dựng hoàn toàn có thể làm được từ ngày 1.7 bởi quy định hiện hành của luật Xây dựng đã cho phép miễn giấy phép xây dựng đối với công trình nhà ở thuộc khu vực có quy hoạch 1/500. Vì vậy có thể áp dụng hình thức đăng ký xây dựng thay thế tại TP.HCM khi chúng ta thực hiện chính quyền hai cấp. Nếu quyết tâm sẽ bỏ được vì hiện nay tất cả các quận, huyện đều dựa vào phụ lục 18 của Quyết định 56/2021 để cấp phép. Căn cứ trên tiêu chí đó cho người dân đăng ký thay vì xin phép xây dựng. Còn vi phạm và hoàn công vẫn xử lý như hiện nay. Nếu xây dựng sai phép, sai so với quy hoạch phải bị xử lý ngay, xử lý nghiêm”, TS Phạm Viết Thuận nói.
Bỏ cấp phép xây dựng hoàn toàn có thể làm được từ ngày 1.7 bởi quy định hiện hành của luật Xây dựng đã cho phép miễn giấy phép xây dựng đối với công trình nhà ở thuộc khu vực có quy hoạch 1/500. Vì vậy có thể áp dụng hình thức đăng ký xây dựng thay thế tại TP.HCM khi chúng ta thực hiện chính quyền hai cấp… Còn vi phạm và hoàn công vẫn xử lý như hiện nay. Nếu xây dựng sai phép, sai so với quy hoạch phải bị xử lý ngay, xử lý nghiêm. TS Phạm Viết Thuận, Viện trưởng Viện Kinh tế tài nguyên và môi trường.
Từng nhiều năm phụ trách công tác cấp phép xây dựng, một lãnh đạo của UBND H.Nhà Bè cũng khẳng định có thể bỏ giấy phép xây dựng được ngay. Bởi theo luật, khu vực có quy hoạch 1/500 đương nhiên người dân khi xây dựng nhà sẽ được miễn giấy phép xây dựng. Nếu ở nông thôn, khu chưa có quy hoạch chi tiết cũng không cần xin phép xây dựng. Cơ quan chức năng hiện nay đang căn cứ vào Quyết định 56 và quy hoạch phân khu để cấp phép xây dựng. Trong Quyết định 56 đã quy định khá chi tiết về mật độ xây dựng, tầng cao, hệ số sử dụng đất, về khoảng lùi trước sau, thoát hiểm, ban công…
Do vậy thay vì xin phép, người dân chỉ cần thông báo cho cơ quan chức năng là mình sẽ xây nhà đúng như quy hoạch. Tuy nhiên, vị này khuyến cáo người dân cũng cần lưu ý khi xây dựng phải thuê những đơn vị đo vẽ uy tín, hiểu biết về Quyết định 56, hiểu luật để đo vẽ, thiết kế và đặc biệt là định vị để không lấn qua đất nhà hai bên, phía sau và lộ giới đường. Chính quyền thay vì cấp phép sẽ chuyển qua hướng dẫn để người dân làm đúng quy hoạch. Hướng dẫn làm sao để những người không biết gì về xây dựng, về quy hoạch, về luật cũng có thể tự làm được nhà.
“Bỏ thì bỏ được, nhưng phải ràng buộc về quy chế quản lý kiến trúc. Như khu vực đó được xây bao nhiêu tầng, lộ giới ra sao, ban công được đưa ra thế nào… Tất cả phải rõ ràng, cụ thể. Bên cạnh đó, phải siết chặt khâu hậu kiểm và hoàn công. Đồng thời phải tuyên truyền để nâng cao ý thức của người dân trong việc tuân thủ và thực thi đúng quy định, đúng pháp luật”, vị này cho hay.
TP.HCM đã cho người dân tự thiết kế, tự chịu trách nhiệm
Ông Nguyễn Văn Hùng, Giám đốc Công ty Xây dựng An Tây, thông tin đầu năm 2023, UBND TP.HCM đã công bố mẫu bản vẽ thiết kế dạng sơ đồ để hộ gia đình, cá nhân tham khảo khi tự lập thiết kế xây dựng nhà ở riêng lẻ trên địa bàn TP. Trong đó, đối tượng áp dụng là nhà ở riêng lẻ của hộ gia đình, cá nhân có tổng diện tích sàn xây dựng nhỏ hơn 250m2 hoặc dưới 3 tầng, phù hợp với quy hoạch, quy chế quản lý kiến trúc trên địa bàn TP tại Quyết định 56. TP cũng trao quyền cho người dân tự chịu trách nhiệm trước pháp luật về chất lượng thiết kế, tác động của công trình đến môi trường và an toàn của các công trình lân cận.
Hộ gia đình, cá nhân tiến hành lập bản vẽ thiết kế thể hiện các nội dung như địa chỉ, cấp (hạng) nhà ở, kết cấu nhà, chiều cao công trình, tổng diện tích sàn xây dựng, diện tích sàn xây dựng của từng tầng; mặt đứng và mặt cắt. Trong bản vẽ cũng thể hiện khoảng lùi xây dựng công trình và độ vươn ban công, ô văng theo Quyết định 56. Bản vẽ này sẽ được dùng để xin phép xây dựng. Sau khi được cấp giấy phép, người dân được tự tổ chức thực hiện thiết kế xây dựng công trình hoặc thuê tổ chức tư vấn thiết kế hoặc nhà thầu xây dựng. Trong đó việc bố cục các hạng mục nội thất bên trong căn nhà sẽ do chủ đầu tư, tư vấn thiết kế, nhà thầu xây dựng tự quyết định và phải chịu trách nhiệm về an toàn cho bản thân công trình và các công trình kế cận.
Như vậy có thể thấy từ năm 2023, chính quyền TP.HCM đã cho người dân được tự lập thiết kế xây dựng nhà ở riêng lẻ trên nền tảng quy hoạch được duyệt tại Quyết định 56, nhưng vẫn phải đi xin phép. Nghĩa là TP có thể bỏ xin phép xây dựng được ngay.
“Thay vì bắt người dân đi xin phép xây dựng, TP có thể bỏ bước này để giảm thiểu thủ tục hành chính và người dân đỡ tốn thêm thời gian, tiền bạc, công sức. Khi xây dựng nhà, họ chỉ cần thông báo với UBND quận, huyện. Vấn đề là sau khi xây dựng xong, khâu hậu kiểm và hoàn công cần phải quản thật chặt để dập tắt ý tưởng xây dựng sai phép ngay từ đầu. Phải làm sao để khi xây nhà, họ mặc định trong đầu rằng xây dựng sai phép sẽ bị cưỡng chế tháo dỡ, không có chuyện “chạy” để tồn tại và nếu xây dựng sai là không thể hoàn công, cấp sổ hồng được”, ông Nguyễn Văn Hùng nói.
Kiến nghị nâng tầng
Viện Kinh tế tài nguyên và môi trường còn đề xuất điều chỉnh tăng chiều cao xây dựng thêm một tầng với nhà ở riêng lẻ có mặt tiền rộng trên 5,5 m và chiều sâu từ 12 m trở lên trong quy định tại Quyết định 56/2021 nhằm mục đích tăng tỷ lệ sử dụng đất xây dựng. Bởi trong 5 năm qua, tốc độ đô thị hóa tăng thêm, hạ tầng giao thông cũng được đầu tư mạnh mẽ. Do vậy, việc tăng thêm một tầng cũng không gây áp lực về lưu thông trong khu đô thị.
Theo Đình Sơn
