Gió mùa Đông Bắc trái mùa những hiện tượng thời tiết bất thường đang xảy ra

Thông thường, gió mùa Đông Bắc xuất hiện từ khoảng tháng 10 đến tháng 3 năm sau, mang theo không khí lạnh, gây rét đậm và rét hại cho các tỉnh phía Bắc. Tuy nhiên, giữa tháng 5/2025  thời điểm mùa hè đã chính thức bắt đầu một đợt gió mùa Đông Bắc yếu lại bất ngờ tràn xuống Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ. Đây là một trong những hiện tượng thể hiện rõ nét về tính chất biến đổi khí hậu mà con người cần có nhiều biện pháp thích ứng. 

Rối loạn khí quyển toàn cầu và tác động từ biến đổi khí hậu

Đợt gió lạnh trái mùa này khiến nền nhiệt giảm mạnh từ 5 đến 7°C trong vài ngày, gây mưa dông diện rộng, đặc biệt tại các tỉnh vùng núi phía Bắc như Lào Cai, Hà Giang, Cao Bằng. Nhiều nơi xảy ra hiện tượng lốc xoáy, sét và mưa đá kèm theo gió giật mạnh. Hiện tượng này không chỉ gây xáo trộn đời sống mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất nông nghiệp.  Theo các chuyên gia của Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, sự xuất hiện bất thường của gió mùa Đông Bắc trong mùa hè là biểu hiện rõ ràng của hiện tượng rối loạn tuần hoàn khí quyển toàn cầu, phần lớn có liên quan đến biến đổi khí hậu.

Sự bất ổn của các khối áp cao và áp thấp trên lục địa Á  Âu khiến hoạt động của gió mùa trở nên lệch chuẩn. Đồng thời, các hiện tượng khí hậu toàn cầu như El Niño hoặc La Niña đang làm thay đổi dòng đối lưu, gây ra các đợt lạnh trái mùa hoặc các chu kỳ thời tiết kéo dài bất thường. Các nhà khoa học cảnh báo: nếu không có các biện pháp giảm thiểu khí thải nhà kính và thích ứng với khí hậu kịp thời, các hiện tượng thời tiết cực đoan như gió mùa trái mùa, nắng nóng kỷ lục, mưa lũ cục bộ… sẽ còn xảy ra thường xuyên hơn trong tương lai gần.

Ảnh hưởng đa chiều và nhu cầu cấp thiết trong thích ứng

Gió mùa Đông Bắc trái mùa không chỉ là hiện tượng khí tượng đơn thuần mà đã và đang để lại nhiều hậu quả thực tế: Về nông nghiệp, thời tiết lạnh bất ngờ khiến cây trồng chậm phát triển, nhiều vùng rau màu bị hư hỏng do mưa kéo dài. Về sức khỏe, sự chênh lệch nhiệt độ giữa ngày và đêm làm tăng nguy cơ các bệnh đường hô hấp, đặc biệt ở người già và trẻ nhỏ. Về môi trường, mưa lớn cục bộ gây ra sạt lở đất tại vùng núi, nguy cơ cao lũ quét ở các tỉnh phía Bắc. Về kinh tế xã hội, các hoạt động sản xuất, lưu thông và du lịch đều bị gián đoạn do thời tiết thay đổi thất thường.

Các chuyên gia khí tượng khuyến cáo người dân cần theo dõi chặt chẽ các bản tin dự báo, chủ động các biện pháp phòng tránh như bảo vệ cây trồng, vật nuôi và chuẩn bị ứng phó thiên tai. Đồng thời, chính quyền địa phương cần tăng cường năng lực cảnh báo sớm, lồng ghép kế hoạch ứng phó biến đổi khí hậu trong phát triển kinh tế – xã hội. Sự xuất hiện của gió mùa Đông Bắc giữa mùa hè không còn là hiện tượng cá biệt, mà là chỉ dấu rõ rệt cho thấy khí hậu Việt Nam và toàn cầu đang ngày càng trở nên khó đoán, thất thường. Việc hiểu đúng và hành động kịp thời là yếu tố then chốt để thích ứng hiệu quả với một tương lai khí hậu đầy bất trắc.

Bích Khuê