Hồ Chí Minh – Biểu tượng siêu việt của cách mạng và nhân loại
Trong lịch sử hiện đại, khi chủ nghĩa thực dân suy tàn và các dân tộc bị áp bức vùng lên giành độc lập, nhiều tên tuổi lãnh tụ đã được tạc vào ký ức nhân loại như biểu tượng của đấu tranh và hy vọng. Trong số đó, Chủ tịch Hồ Chí Minh không chỉ là lãnh tụ kiệt xuất của dân tộc Việt Nam mà còn là hiện thân của một hình mẫu cách mạng kiểu mới – nơi hội tụ giữa chủ nghĩa yêu nước, chủ nghĩa quốc tế, đạo đức nhân văn và trí tuệ lịch sử. Có thể nói, nếu khối cộng sản từng có một “vị thánh” theo nghĩa biểu tượng tinh thần và luân lý, người đó chính là Hồ Chí Minh.
Hồ Chí Minh từ người yêu nước thành biểu tượng toàn cầu
Hồ Chí Minh sinh ra trong lòng một xã hội phong kiến nửa thực dân đang rệu rã, nơi con người bị chèn ép bởi cả thế lực ngoại bang lẫn hủ tục. Trong hoàn cảnh ấy, người thanh niên Nguyễn Sinh Cung sớm ý thức rằng, muốn cứu dân tộc không thể dựa vào những khuôn mẫu lỗi thời. Từ bỏ con đường khoa cử, ông ra đi tìm một chân lý mới – không phải cho bản thân, mà cho cả dân tộc.
Điều đặc biệt ở Hồ Chí Minh là ông không bị lạc lối giữa hàng loạt luồng tư tưởng phương Tây. Ông chọn chủ nghĩa Marx-Lenin không phải như một tín điều giáo điều, mà như một công cụ giải phóng dân tộc. Ông từng viết: “Muốn cứu nước và giải phóng dân tộc không có con đường nào khác ngoài con đường cách mạng vô sản.” Câu nói đó không chỉ thể hiện tầm nhìn chiến lược, mà còn hàm chứa một sự dũng cảm tri thức: dám chọn cái mới, cái khó, và kiên định với nó đến cùng.
Một sự kiện mang tính chất thời đại
Năm 1930, Hồ Chí Minh thống nhất các tổ chức cộng sản thành Đảng Cộng sản Việt Nam. Đó không đơn thuần là hành vi tổ chức, mà là sự kết tinh giữa lý tưởng và thực tiễn lịch sử. Ông không chỉ mang về một mô hình, mà còn bản địa hóa lý luận cách mạng, khiến nó phù hợp với dân tộc Việt Nam.
Không giống nhiều nhà cách mạng đương thời chỉ mượn khẩu hiệu, Hồ Chí Minh hiểu sâu sắc bản chất của lý tưởng cộng sản. Với ông, cách mạng không thể tách rời đời sống nhân dân. “Muốn cứu nước thì trước hết phải cứu dân”, ông từng khẳng định. Đó là nền tảng để ông tạo dựng một Đảng mang cả tinh thần Marxist khoa học, vừa thấm đẫm tinh thần yêu nước truyền thống.
Người thầy đạo đức của thời đại
Khác với nhiều lãnh tụ từng bước vào lịch sử qua các cuộc chiến hoặc qua các tuyên ngôn chính trị, Hồ Chí Minh đi vào lòng người trước hết bằng phong cách sống giản dị, khiêm nhường, và giàu lòng nhân ái. Ông không cưỡng ép dân tộc theo lý tưởng, mà dẫn dắt bằng niềm tin đạo đức và gương mẫu cá nhân.
Một chiếc áo nâu sờn vai, đôi dép cao su mòn gót, một căn nhà sàn đơn sơ giữa vườn Phủ Chủ tịch những chi tiết tưởng nhỏ nhặt ấy lại làm nên một lãnh tụ bất tử. Chính sự giản dị ấy đã phá vỡ hình ảnh lãnh tụ xa cách vốn có, để Hồ Chí Minh trở thành “người của muôn nhà”, không phải vì quyền lực, mà vì sự đồng cảm nhân sinh. Không ít nhà sử học quốc tế từng nhìn nhận Hồ Chí Minh như một hiện tượng “cách mạng tâm linh”, một lãnh tụ cộng sản nhưng không cực đoan, một chiến sĩ quốc tế nhưng không xa rời gốc rễ dân tộc. Ông vừa là biểu tượng của phong trào giải phóng dân tộc, vừa là hiện thân của một đạo lý phương Đông nơi lý trí và lòng từ bi cùng tồn tại. Những bài viết về ông được đăng tải tại Pháp, Mỹ, Nga, Ấn Độ, Cuba, đều có chung nhận xét: Hồ Chí Minh là một “mẫu hình cộng sản nhân bản” điều hiếm thấy trong thế giới đầy mâu thuẫn của thế kỷ XX.
Di sản tư tưởng và tầm nhìn vượt thời đại
Tư tưởng Hồ Chí Minh không khép lại cùng cuộc đời ông. Ngược lại, nó vẫn sống động trong các chính sách phát triển hôm nay: từ chủ trương “lấy dân làm gốc”, đến tinh thần tự lực, tự cường và hòa bình quốc tế. Với ông, độc lập dân tộc gắn liền với ấm no của từng người dân – một quan điểm mang tính nhân quyền sâu sắc trước cả khi khái niệm ấy trở thành thời sự toàn cầu.
Tầm nhìn của Hồ Chí Minh vượt ra khỏi biên giới một thời đại. Ông từng nói: “Tôi chỉ có một ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước tôi được hoàn toàn độc lập, dân tôi ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành.” Đó không phải là khẩu hiệu, mà là bản tuyên ngôn nhân đạo của cả một đời người.
Hồ Chí Minh không phải là vị “thánh” theo nghĩa thần thánh hóa cá nhân. Ông là một “con người vĩ đại”, và chính sự “người” trong ông – với đầy đủ những trăn trở, nhân từ, giản dị và trí tuệ – đã khiến ông trở nên vĩ đại. Trong dòng chảy của lịch sử nhân loại, nơi các hệ tư tưởng có thể thay đổi và các quốc gia có thể biến chuyển, Hồ Chí Minh vẫn là ngọn đuốc soi sáng con đường đi tới một xã hội công bằng, bác ái và nhân văn – không chỉ cho Việt Nam, mà cho cả nhân loại tiến bộ.
Nguyễn Khiên
