Nghỉ hè không phải là “học kỳ ba”:khi những người từng thả diều lại trói tuổi thơ con trẻ.

Nhân ngày Quốc tế Thiếu nhi 1/6, ngày hội lớn của tuổi thơ, Ban Biên tập báo Doanh nhân Cựu chiến binh xin chúc các cháu luôn mạnh khỏe, chăm ngoan, học giỏi, lớn lên trong vòng tay yêu thương của gia đình, thầy cô và cộng đồng; được sống trong một đất nước hòa bình, thịnh vượng  nơi từng giấc mơ con trẻ đều có cơ hội thành hiện thực.Trong ánh mắt các cháu hôm nay, chúng tôi thấy cả tương lai của đất nước mai sau. Mong các cháu sẽ lớn lên không chỉ với kiến thức, mà còn mang trong tim tinh thần nhân ái, lòng biết ơn và niềm tự hào về truyền thống dân tộc như những cánh mầm xanh tiếp nối con đường mà thế hệ cha anh đi trước đã dày công vun đắp. Dưới đây là bài viết mà Ban biên tập cùng sự cộng tác của thạc sĩ tâm lý Hoài Anh trân trọng gửi đến bạn đọc với những thông điệp yêu thương nhất dành cho mầm non đất nước:

Nghỉ hè không phải là “học kỳ ba”:khi những người từng thả diều lại trói tuổi thơ con trẻ.

Ngày trước, khi chúng ta còn là những đứa trẻ, mùa hè không bắt đầu bằng thời khóa biểu ôn luyện hay lịch học thêm, mà bắt đầu bằng tiếng ve, mùi đất sau cơn mưa và đôi chân trần chạy đuổi theo con diều giữa cánh đồng. Ở miền Bắc, đó là những đêm trăng sáng như rót mật, bọn trẻ kéo nhau ra sân gạch chơi ô ăn quan, rồng rắn lên mây, miệng ngân nga câu đồng dao ngọt cả vị rơm mùa. Miền Trung thì nhớ lắm cái oi nồng của xứ Nghệ, nơi dòng sông Lam êm trôi giữa trưa hè, nơi tuổi thơ cha từng ngụp lặn bắt hến, nghe hương cỏ mật thoảng từ ruộng về, thơm đến nao lòng. Miền Nam lại đầy ắp tiếng chim gọi nhau trong vườn cây trĩu trái, những dòng kênh đục phù sa, nơi trẻ con lội mương mò cua bắt cá rồi nằm thở phì phò trên chõng tre giữa trưa gió thổi.

Tuổi thơ ấy không có trung tâm kỹ năng sống, không có phụ đạo Toán, Văn, Anh, nhưng nó đầy ắp trải nghiệm và những buổi chiều dài bất tận bên lũ bạn hàng xóm. Tuổi thơ ấy không được cha mẹ “đầu tư bài bản”, nhưng lớn lên vẫn thành người, vẫn biết yêu thương và vượt khó. Thế mà chính thế hệ chúng ta những người từng lấm lem và rách gối giờ đây lại đang tạo ra một thế hệ trẻ lớn lên trong giới hạn của bảng điểm, lịch học, kỳ vọng và áp lực. Có phải vì chúng ta đã quên mất mình từng là trẻ con?

Khi phụ huynh nhìn vào con không phải như một đứa trẻ cần được chơi mà như một dự án phải tối ưu hoá, nghỉ hè lập tức biến thành học kỳ ba. Trẻ bị gửi đến hết lớp học thêm này đến lớp kỹ năng kia, không phải để khám phá bản thân, mà để “không thua bạn”, để “vượt chuẩn đầu vào”. Một kỳ nghỉ đúng nghĩa bị chia cắt bởi lịch học từ sáng tới tối, bởi những kỳ vọng được gói gọn trong hai chữ: “điểm số”. Nhưng điểm số liệu có đo được tâm hồn? Những chuyến du lịch có lịch học online liệu có còn là du lịch? Một đứa trẻ thức dậy lúc 6h sáng suốt cả kỳ nghỉ liệu có thể gọi là được nghỉ?

Một “cú lỡ tay” tử tế và những bài tập về yêu thương

Trong bối cảnh ấy, hành động “lỡ tay” của thầy Hải, giáo viên trường Nam Sài Gòn, khiến dư luận không khỏi chững lại. Biết rằng học sinh còn thiếu một cột điểm, thầy đã nhập điểm 10 cho cả lớp. Nhưng đó không phải là điểm số ban phát dễ dãi đó là lựa chọn đầy yêu thương. Bởi thay vì dạy thêm, thầy giao cho học trò của mình những bài tập không có trong SGK: “Hãy một lần ngồi xuống, nắm đôi bàn tay của ba, nhìn sâu vào đôi mắt của mẹ, để hiểu rằng ba mẹ vô cùng cực nhọc”. Hay “Nếu kết quả cuối năm không được như mong muốn, hãy để gia đình ôm em vào lòng”. Đó là những bài tập không ai chấm điểm nhưng lại chữa lành những tâm hồn còn non nớt. Những bài học ấy khiến ta giật mình nhìn lại: suốt cả năm, có khi nào trẻ được dạy cách yêu thương? Kỳ nghỉ hè, vì thế, không nên là một phần nối dài của học chính khóa. Nó nên là cơ hội để trẻ học những điều không thể giảng dạy trên bục giảng: học cách lắng nghe, học cách mơ mộng, học cách yêu thương gia đình, và học cách sống chậm lại. Những kỹ năng như thấu cảm, tự lập, chia sẻ đều không thể có được nếu các em chỉ quanh quẩn giữa các trung tâm luyện thi.

Chúng ta từng có những buổi chiều chơi trốn tìm đến khi trời sẩm tối, từng dựng chòi, đào hầm, từng té ngã và tự đứng dậy. Cao nguyên mùa mưa ngày ấy như hồi sinh mọi tạo vật, cả người lớn lẫn trẻ con đều đi chân đất mà lòng nhẹ tênh. Khi một đứa trẻ không còn được phép tự mình khám phá cuộc sống, liệu nó có thực sự lớn lên hay chỉ đang được nuôi dưỡng để trở thành cỗ máy biết làm bài kiểm tra?

Giáo dục hiện đại nói nhiều đến phát triển toàn diện, nhưng nếu một mùa hè không còn chỗ cho tiếng cười tự nhiên, cho những ngày ngủ nướng, đọc truyện tranh hay đá bóng với bạn thì sự phát triển ấy liệu có còn lành mạnh? Nghỉ hè đúng nghĩa không phải là bỏ mặc, mà là trao quyền cho trẻ được sống đúng tuổi thơ. Được chán, được lười, được sai, được vấp để rồi trưởng thành.

Mùa hè đã đến. Câu hỏi không phải là “con học gì trong hè này?”, mà là “con sẽ sống thế nào trong mùa hè này?”. Đừng để những đứa trẻ lớn lên trong ký ức của một tuổi thơ không bao giờ có kỳ nghỉ. Có lẽ, điều đẹp đẽ nhất mà một người cha, người mẹ có thể làm, không phải là đưa con đến những trung tâm luyện thi đắt đỏ, mà là đưa con về tìm lại tuổi thơ cha, nơi có cánh diều giấy chắp vá, câu đồng dao ngày cũ, những buổi trưa trốn ngủ, và một tuổi thơ không hề có wifi nhưng đầy gió. Ở đó, con sẽ không chỉ học cách trở thành người, mà còn học cách trở thành… chính con.

Bích Khuê – Hải Đăng – Hoài Anh.