VUSTA góp ý quy hoạch phát triển hệ thống cảng hàng không, sân bay toàn quốc

Ngày 3/3, tại Hà Nội, VUSTA đã tổ chức Hội thảo Góp ý quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng hàng không, sân bay toàn quốc thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA) vừa tổ chức Hội thảo Góp ý quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng hàng không, sân bay toàn quốc thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050 dưới sự chủ trì của TSKH Phan Xuân Dũng, Chủ tịch VUSTA và Thứ trưởng Bộ GTVT Lê Anh Tuấn.

Quy hoạch hàng không góp phần thực hiện chiến lược phát triển kinh tế - xã hội

Phát biểu khai mạc hội thảo, TSKH Phan Xuân Dũng, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA) cho biết: Quy hoạch phát triển hệ thống cảng hàng không (CHK), sân bay toàn quốc cần dựa trên rất nhiều yếu tố như xác định nhu cầu hành khách, nhu cầu vận tải, xác định quy mô, mạng đường bay khai thác của hệ thống CHK, sân bay; Xác định quy hoạch phát triển đối với từng CHK, sân bay, khả năng trung chuyển... Quy hoạch hàng không không chỉ tính đến hiệu quả kinh tế xã hội (KTXH) mà còn phải tính đến sự phù hợp giữa hàng không dân dụng và hàng không quân sự, đảm bảo an ninh hàng không và an ninh quốc phòng.

Trên cơ sở đề nghị của Bộ GTVT và thực hiện vai trò thành viên Hội đồng thẩm định Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống CHK và sân bay thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến 2050, VUSTA tổ chức hội thảo góp ý quy hoạch. Đây là một trong chuỗi 3 nhiệm vụ VUSTA triển khai thực hiện trên cơ sở đề nghị của Bộ GTVT gồm: Góp ý Quy hoạch mạng lưới đường bộ, Quy hoạch mạng lưới đường sắt và Quy hoạch tổng thể hệ thống CHK và sân bay toàn quốc thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Trong đó, TSKH Phan Xuân Dũng nhấn mạnh, hội thảo góp ý Quy hoạch CHK, sân bay toàn quốc là một nội dung quan trọng, góp phần vào quy hoạch tổng thể quốc gia quy hoạch vùng lãnh thổ và quy hoạch ngành, cũng là góp phần thực hiện chiến lược phát triển KTXH 2021 – 2030, tầm nhìn 2045 đã được Đại hội Đảng lần thứ XIII thông qua.

Nhiệm vụ lập Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống CHK, sân bay toàn quốc thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại quyết định số 336/QĐ-TTg ngày 4/3/2020 là một trong số 5 quy hoạch chuyên ngành được Thủ tướng Chính phủ giao cho Bộ GTVT là cơ quan tổ chức lập quy hoạch. Việc xây dựng quy hoạch tổng thể phát triển CHK, sân bay toàn quốc sẽ phải đồng bộ với quy hoạch tổng thể phát triển GTVT, phù hợp với Luật Quy hoạch năm 2017.

Phát biểu tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ GTVT cũng nêu rõ một số vấn đề cần trao đổi trong Hội thảo như: Góp ý chung cho báo cáo quy hoạch, quan điểm và mục tiêu lập quy hoạch; Đề xuất của các tỉnh về bổ sung CHK mới thời kỳ 2021 – 2030; Quy hoạch lùi thời điểm CHK Lai Châu, Nà Sản sau 2030; Quy hoạch CHK thứ 2 cho vùng Thủ đô; Các tiêu chí đánh giá cần lập CHK mới và các chính sách nào để phát triển CHK.

“Bộ GTVT rất mong nhận được nhiều ý kiến, đóng góp trí tuệ, khách quan của các chuyên gia, các nhà khoa học để tiếp tục hoàn thiện trước khi trình Hội đồng thẩm định xem xét và Thủ tướng Chính phủ phê duyệt”, Thứ trưởng Lê Anh Tuấn nói.

Tiếp thu ý kiến của các chuyên gia để sớm hoàn thiện quy hoạch

Tham gia phản biện, đóng góp ý kiến tại hội thảo, TS Trần Quang Châu, Chủ tịch Hội KH&CN Hàng không Việt Nam cho rằng, phải có quy hoạch 2 hệ thống con là Dân sự và Quân sự, sau đó tích hợp lại để làm rõ 2 hệ thống con và việc dùng chung các CHK, sân bay. Trên cơ sở này Nhà nước thống nhất quản lý cả 2 hệ thống con và quy định chặt chẽ việc phối hợp giữa quân sự và dân sự trong hoạt động. Có như thế Nhà nước mới thống nhất quản lý sử dụng vùng trời và mặt đất thống nhất để bảo đảm an toàn trong hoạt động kinh tế và an ninh quốc phòng.

Mặt khác, nếu không tiến hành quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống sân bay toàn quốc thì không thể có hoạt động hàng không chung. Đây là lỗ hổng rất lớn hiện nay của Luật Hàng không dân dụng Việt Nam. Hệ quả tiếp theo là quỹ đất dành cho sự phát triển hệ thống sân bay sẽ rất hạn chế và bị động để đáp ứng nhu cầu phát triển của ngành Hàng không Việt Nam trong tương lai gần.

“Các giải pháp về cơ chế chính sách hàng không là chưa toàn diện và chưa đủ tầm. Theo tôi, cần kiến nghị Quốc hội sớm cho sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện Luật Hàng không Dân dụng Việt Nam. Trong đó ưu tiên về hoạt động hàng không chung; Huy động vốn từ nhiều nguồn cho phát triển ngành HKDDVN; Vấn đề cổ phần hóa các CHK, sân bay; Quy chế phối hợp giữa quân sự và dân sự trong hoạt động hàng không ở mặt đất và trên không; Hợp tác rộng rãi trong nước và quốc tế trong đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao của ngành Hàng không Việt Nam", TS Trần Quang Châu nói.

PGS.TS Nguyễn Huy Đồng, Viện Kỹ thuật công trình đặc biệt cho biết Hội KH&CN Hàng không Việt Nam đã chỉ ra những thiếu sót trong hồ sơ quy hoạch như: Thiếu phần phân tích tính toán định lượng yếu tố kinh tế và chính trị xã hội đối với các CHK, phần dự báo nhu cầu vận tải trình bày còn sơ sài, chưa có phần đánh giá và phân tích ưu nhược điểm của các lần quy hoạch trước đây, đặc biệt là nội dung đã từng được Thủ tướng phê duyệt.

“Nhiều nội dung đã từng nghiên cứu, tính toán cho đến năm 2030 đến nay vẫn còn đúng và sử dụng được thì ta cần tôn trọng và tiếp thu. Tất nhiên, những nội dung đã cũ và lạc hậu thì chúng ta cần phải chỉnh sửa cho phù hợp. Khi chỉnh sửa, thay đổi thì cần có phân tích, đánh giá và nêu các kết luận cho việc chỉnh sửa này”, PGS.TS Nguyễn Huy Đồng đóng góp ý kiến.

PGS.TS Nguyễn Huy Đồng nói rằng cần tập trung đóng góp ý kiến vào chương 7 của dự thảo (dự báo nhu cầu vận tải) vì theo ông đây là một chương rất quan trọng, với kết quả dự báo đúng thì sẽ định hướng đúng cho các nội dung khác, còn kết quả dự báo không đúng thì dẫn đến việc quy hoạch không còn phù hợp và phải quy hoạch điều chỉnh lại ngay.

“Cần tiến hành làm cho chuẩn hơn về vấn đề dự báo vì đây là nội dung rất quan trọng có tính chất quyết định cho việc Quy hoạch mạng CHK, sân bay trong những giai đoạn tiếp theo”, PGS.TS Nguyễn Huy Đồng nói và đưa ra công thức dự báo.

Bên cạnh đó, KTS Trần Ngọc Chính, Chủ tịch Hội Quy hoạch Phát triển đô thị Việt Nam, nguyên Thứ trưởng Bộ Xây dựng đã tập trung phân tích về nội dung sân bay thứ 2 ở Thủ đô Hà Nội. Theo KTS Trần Ngọc Chính, các tác giả để nội dung sân bay này sau năm 2040 mới đưa vào quy hoạch là không phù hợp và không thấy được vị thế của Thủ đô. Sân bay thứ 2 phải được xem xét ở 3 vị trí: Ứng Hóa, Hải Dương và Phủ Lý. Theo đánh giá, vị trí ở Hải Dương có vẻ phù hợp là địa điểm quy hoạch phù hợp.

Mặt khác, nếu không có quy hoạch thì không có cơ sở để giữ đất (ví dụ như sân bay Long Thành) hoặc việc mở rộng phía Nam sân bay Nội Bài là rất khó khăn trong việc đền bù, giải phóng mặt bằng của 647 ha khi mà ở khu vực này có mật độ dân cư đông đúc (mặc dù đã được quy hoạch hàng chục năm trước đây).

Vì vậy đề nghị sân bay thứ 2 ở Thủ đô nên được nghiên cứu đưa vào quy hoạch, lựa chọn địa điểm chính xác khi đã có tiêu chí về đường bay, không gian kiểm soát, đất đau, phương án đề bù giải tỏa, tính chất cơ lý của đất đai. Nên chọn quy hoạch để được phê duyệt.

Tại hội thảo, TS Trần Kim Chung, Phó Viện trưởng Viện Quảng lý kinh tế TW; PGS.TS Phạm Bích San, Chuyên gia Xã hội học; PGS.TS Trương Mạnh Tiến, Chủ tịch Hội Kinh tế Môi trường Việt Nam cùng nhiều chuyên gia khác phát biểu nhiều ý kiến đóng góp vào trong hồ sơ quy hoạch tổng thể phát triển CHK, sân bay.

Trực tiếp nghe những ý kiến tư vấn, phản biện sâu sắc và thiết thực của các nhà khoa học, chuyên gia thuộc VUSTA, Thứ trưởng Bộ GTVT Lê Anh Tuấn gửi lời cảm ơn và xin ghi nhận những đóng góp. Đồng thời, đề nghị các đơn vị của ngành GTVT nghiêm túc rà soát, sớm hoàn thiện Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống CHK, sân bay toàn quốc thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Vương Liễu